ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

     Είναι αλήθεια πως οι περισσότεροι από εμάς αναβάλλουμε τις περισσότερες φορές να δείξουμε έμπρακτα και να εμπιστευτούμε τα παιδιά, τα οποία και θέλουμε να καθοδηγούμε, τρομάζουμε πολλές φορές στο να ασχοληθούν με κάτι το οποίο δεν εγκρίνουμε, είμαστε όμως εντελώς μακριά από τη ψυχοσύνθεσή τους, βάζουμε και χτίζουμε τοίχος στην επικοινωνία μας, οδηγούμαστε στην ένταση και το ερμητικό κλείσιμο αυτής. 
Κανείς δε λέει πως τα παιδιά και περισσότερο οι έφηβοι δε χρειάζονται όρια, για τα οποία τις περισσότερες φορές εκλιπαρούν με τον τρόπο αντίδρασής τους στη καθημερινότητά τους. Γι’ αυτό που οι περισσότεροι έφηβοι διαμαρτύρονται σύμφωνα με την εμπειρία μου, είναι για τη πίεση που νιώθουν, για το κυνήγι του άριστου προτύπου για να ικανοποιήσουν τους γονείς τους και να νιώσουν ικανοί στα μάτια τους. Οι περισσότεροι γονείς είναι ιδιαίτερα φειδωλοί στον έπαινο, ενώ από την άλλη αρκετά σπάταλοι στις παρατηρήσεις, στις συγκρίσεις με άλλους συνομήλικους και σ’ ένα πλήθος από κατηγορίες. Πλήττοντας όμως τον έφηβο στο ναρκισσιστικό του εγώ δημιουργούμε αντιστάσεις αλλά και εντάσεις, ο έφηβος θα θελήσει να ανταποδώσει αυτή τη διαλυμένη εικόνα που του στέλνουμε ως γονείς, με αποτέλεσμα να προβαίνει σε συνεχείς αντιπαραθέσεις μέχρι και διαταρακτική αλλά και παραβατική ενίοτε συμπεριφορά. Δε θέλουμε ή έχουμε απωθήσει τη δική μας εφηβική περίοδο, με συνέπεια να μας φαίνονται υπερβολικές οι αντιδράσεις τους. Υπάρχει όμως αντίδοτο.

  Η εμπειρία μου δείχνει πως η πλειοψηφία των εφήβων δε βιώνει την αποδοχή και κυρίως την αγάπη, η οποία μπορεί να είναι μεταμορφωτική και να τους οδηγήσει στη λύση του συνεχούς άγχους που φορτώνονται και βιώνουν. Είναι συγκινητικό το πόσο γρήγορα ανταποκρίνονται όταν η προσέγγιση μετατοπίζεται, όταν δείχνουμε κατανόηση, όταν μιλάμε βιωματικά κάνοντας ενίοτε μερικές βουτιές στο παρελθόν το δικό μας και έμπρακτα δείχνουμε πως όλα αυτά τα αντιμετωπίσαμε κι εμείς πριν από αυτούς. Όταν δε διστάζουμε να τσαλακώσουμε έστω και λίγο το κοινωνικό προσωπείο που περιφέρουμε, με τα πρέπει και τις έτοιμες και εύκολες λύσεις. Είναι πρόθυμοι να ανταποκριθούν και να προσπαθήσουν, να δώσουν το καλύτερο που έχουν. Είναι μία ακόμη διαπίστωση πως οι έφηβοι υποφέρουν από αποστέρηση αγάπης.

Το χειρότερο δε, είναι πως οι γονείς θέτουν διλήμματα του στυλ κοίτα τι κάνω εγώ για σένα, εσύ είσαι υποχρεωμένος να με ακούς και να με ευχαριστείς, που σημαίνει συνήθως καλοί βαθμοί στο σχολείο, για να τους κάνει τι αλήθεια? Επικεντρώνουμε στην επιφάνεια και όχι στην ουσία, να μάθει ο μαθητής πώς να μαθαίνει, να του ανοιχτούν μονοπάτια στη γνώση, να αγαπήσει το βιβλίο, τη μάθηση, να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, κριτική προσέγγιση, να μπορεί να αμφισβητεί. Δυστυχώς κι εκεί χωλαίνει το πράγμα. Οι καθηγητές, ευτυχώς όχι όλοι, αρκετοί όμως, κλεισμένοι πίσω από τα καθημερινά τους αδιέξοδα, κάνοντας συνήθως κάτι που δε τους ευχαριστεί, διεκπεραιώνοντας ένα έργο και όχι σπάνια με υστερικά και μεγαλομανικά συμπτώματα, είτε απαξιώνοντας τη διδασκαλία τους, αλλά και την επαφή τους με τη νεότητα, είτε νομίζοντας πως είναι αγωγοί εκπαίδευσης τελείας και υπέροχης, υπηρετώντας κούφια λόγια πασπαλισμένα από μεγάλη δόση φανφαρονισμού, επιτείνουν το αδιέξοδο που βιώνουν οι έφηβοι και λειτουργούν ως αλεξικέραυνο που συγκεντρώνουν όλη την αρνητικότητα των εφήβων.

Μιλώ βιωματικά. Συχνά σε σεμινάρια ευαισθητοποίησης εκπαιδευτικών, πηγαίνοντας στο χώρο τους, βλέπω σκυθρωπά, στεγνά και μίζερα πρόσωπα, όπου λείπει η χαρά της ζωής, το γέλιο, έχουν στο στόμα πάντα εμείς δεν αντέχουμε άλλο, δεν είμαστε ειδικοί να χειριζόμαστε καταστάσεις με μαθητές που ξεφεύγουν μαθησιακά ή έχουν ενίοτε και παραβατική συμπεριφορά, να απευθυνθούν στους ειδικούς, δεν αναρωτήθηκαν εάν αυτοί έχουν ανάγκη από ειδικό, αναπαράγουν με αυτό τον τρόπο το πρότυπο του γονέα που θέλει ο μαθητής να προοδεύει όπως αυτός το έχει στο μυαλό του και ασφαλώς να εξασφαλίσει μία θέση στο Πανεπιστήμιο, για να ψάχνει απεγνωσμένα μετά από λίγα χρόνια για μία θέση στον ήλιο…..

Μιλώντας με τους έφηβους μου ενισχύεται η άποψη πως θέλουμε μάλλον να τους ευνουχίσουμε. Δε θέλω να απαξιώσω τους εκπαιδευτικούς που αγωνίζονται, που ματώνουν, που ενημερώνονται συνεχώς, που παίρνουν προσωπικά τη πρόοδο των μαθητών τους, που μοιράζονται μαζί τους ήθος κι αγάπη. Έχουμε ανάγει πολλά σε ένα επίπεδο οικονομικό και υλικό και παραμελήσει άλλα πιο ουσιαστικά, όπως η ουσία της επικοινωνίας και της προσέγγισης, της ενσυναίσθησης και της προοπτικής.   

Δε ξέρω αν μπορούμε να αλλάξουμε, διότι απαιτεί να έρθουμε σε ρήξη και να το επιθυμούμε βαθειά, ακόμα όμως και μία αδέξια προσπάθεια από μέρους των ενηλίκων μπορεί να βοηθήσει και να λύσει πολλά που ως τώρα θεωρούμε κλειδωμένα.

Τρύφων Νικολόπουλος

DEA Ειδικός Παιδαγωγός - Φιλόλογος